-
ön ad : isim Kişilere verilen ilk ad, küçük ad
-
yer adı : isim, coğrafya Yerleşim bölgeleri ile deniz, göl, ırmak, dağ, tepe, bağ, bahçe, vadi vb. yerlerin adı
-
ad bilimi : isim, dil bilgisi Dil biliminin adlar, özellikle kişi adları üzerinde duran ve onları köken bilgisi, tarihsel gelişim, dil ve kültür sorunları açısından inceleyen dalı
-
göbek adı : isim Yeni doğan çocuğun göbeği kesilirken konulan ad"Turgut'un göbek adı Mehmet'tir."
-
addan türeme ad : isim, dil bilgisi Ad kökünden yapım ekleriyle türetilen ad gövdesi, isimden türeme isim: Ev-cil, göz-cü-lük vb
-
addan türeme eylem : isim, dil bilgisi Ad kökünden fiil yapım ekiyle yapılmış fiil gövdesi, isimden türeme fiil
-
eylemden türeme ad : isim, dil bilgisi Fiil köklerinden fiilden isim yapma ekleriyle türetilmiş isim, fiilden türeme isim
-
adına : zarf Bir şeyin veya bir kimsenin namına, hesabına, yerine"Haklı bir öfke adına da olsa bir insandan, aklını yüreğinden ayırması istenemez." - S. Eyuboğlu
-
ad aktarması : isim, edebiyat Mecazımürsel
-
ad çekimi : isim, dil bilgisi Adlara çekim eklerinin getirilmesi, isim çekimi"Ev-im, ev-i."
-
ad çekme : isim Kura"Soruşturma açılmasına karar verilmesi hâlinde her parti için ayrı ayrı ad çekme suretiyle kurulacak on beş kişilik bir komisyon tarafından soruşturma yapılır." - Anayasa
-
ad durumu : isim, dil bilgisi Başka bir kelime ile ilgi kurmak için adın yalın biçimde veya ek alarak girdiği durum, isim durumu, isim hâli
-
ad gövdesi : isim, dil bilgisi Ad ve fiil köklerinden yapım ekleriyle türetilen ve ad olarak kullanılan gövde, isim gövdesi
-
ad tabanı : isim, dil bilgisi Ad kök ve gövdelerinin çekim eki almamış durumu, isim tabanı
-
ad tamlaması : isim, dil bilgisi İki veya daha çok ad soyundan kelime ile kurulmuş olan tamlama, isim tamlaması
-
adı belirsiz : sıfat Ünü olmayan, tanınmayan, kim ve ne olduğu bilinmeyen
-
adı sanı : isim Bir kimsenin kimliği"Depremlerin acısını, sızısını belirtmek de adı sanı bilinmez köylü şairlere düşer." - B. R. Eyuboğlu
-
adı üstünde : zarf Adından da belli olduğu gibi"Halim, adı üstünde sabırlı bir adamdır." - B. Felek
-
adıyla sanıyla : zarf Bilinen ün ve niteliğiyle, ismiyle cismiyle"Bana adıyla sanıyla Tuzsuz Deli Bekir derler."
-
adlar dizgesi : isim Belli bir alan için bağlayıcı olan adlandırmaların bütünü, nomanklatür
-
adlı adıyla : zarf Herkesin bilip tanıdığı bir biçimde
-
bayramlık ad : isim Başkaları tarafından takılan kötü ad"Öbür bayramlık adlarını birer birer söyleyeyim mi?" - H. R. Gürpınar
-
birleşik ad : isim, dil bilgisi Birleşik kelime biçiminde belirli kurallar içinde kalıplaşmış ad, birleşik isim: Aslanağzı, başşehir, kaptıkaçtı, gecekondu, çuha çiçeği, duvar saati, fındık faresi, yer elması gibi
-
kısma ad : isim, dil bilgisi Kısaltması yapılacak kelime veya kelimelerin ünlü ve ünsüzlerinden yararlanarak gerektiğinde bir ünlü ekleyerek akılda kalabilecek bir söz oluşturma, kısaltmalı kelime, akronim: İLESAM, ASELSAN gibi
-
küçük ad : isim Ön ad
-
özel ad : isim, dil bilgisi Bir kişiye, benzerlerinden farklı özellik taşıyan varlığa veya topluluğa verilen ad, özel isim: Ali, Ankara, Kızılırmak, Özbek, Türkçe gibi
-
somut ad : isim, dil bilgisi Beş duyudan biri veya birkaçı ile algılanan varlığın adı, somut isim: ev, deniz, ışık, ses gibi
-
soyut ad : isim, dil bilgisi Düşünce yoluyla kabul edilen varlığın adı, soyut isim: Akıl, hayal, ülkü gibi
-
takma ad : isim Kendi adından başka eğreti alınan ad, takma isim, mahlas
-
türemiş ad : isim, dil bilgisi Yapım ekiyle türetilmiş ad, türemiş isim: süz-geç, baş-lık, doğ-um, dur-ak, geç-it gibi
-
yalın ad : isim, dil bilgisi Birleşik olmayan ve yapım eki almamış ad, yalın isim: Ev, kol, el, baş, diş gibi
-
aile adı : isim Soyadı
-
kod adı : isim Kimliği gizlemek için kullanılan takma ad, kod ismi
-
tanıtma adı : isim Tanıtımı ayrıntılı bir biçimde sağlayan, ilgi çekici, kısa ad, jenerik
-
topluluk adı : isim, dil bilgisi Birlik kavramı taşıyan topluluğa verilen ad, topluluk ismi: Ordu, alay, tabur, sürü gibi
-
kendi adına : zarf Yalnız kendi için, kendi hesabına
-
ad almak : kendisine ad verilmek"Görmediniz mi, adını söyleyince herkes put kesiliyor." - A. H. Tanpınar
-
ad çekmek : iki veya daha çok aday arasında bir sıralama, bir ayırma yapılacağı zaman her birinde bir tek ad yazılı kâğıtları bir araya getirip karıştırdıktan sonra birini çekerek veya özel bir bilgisayar yazılımıyla adları belirlemek"Görmediniz mi, adını söyleyince
-
ad koymak : adlandırmak"Görmediniz mi, adını söyleyince herkes put kesiliyor." - A. H. Tanpınar
-
ad takmak : adlandırmak"Görmediniz mi, adını söyleyince herkes put kesiliyor." - A. H. Tanpınar
-
ad vermek : adlandırmak"Görmediniz mi, adını söyleyince herkes put kesiliyor." - A. H. Tanpınar
-
ad yapmak : bir alanda ün kazanmak, ün almak"Görmediniz mi, adını söyleyince herkes put kesiliyor." - A. H. Tanpınar
-
adı batası (veya batasıca) : "yok olası" anlamında kullanılan bir ilenme sözü"Görmediniz mi, adını söyleyince herkes put kesiliyor." - A. H. Tanpınar
-
adı batmak : sevilmeyen bir şey veya kimse unutulmak, adı anılmaz olmak, artık sözü edilmemek"Görmediniz mi, adını söyleyince herkes put kesiliyor." - A. H. Tanpınar
-
adı bile okunmamak : birine veya bir şeye hiç önem verilmemek"Görmediniz mi, adını söyleyince herkes put kesiliyor." - A. H. Tanpınar
-
adı çıkmak : kötü bir ün kazanmak"Görmediniz mi, adını söyleyince herkes put kesiliyor." - A. H. Tanpınar
-
adı çıkmış dokuza, inmez sekize : "birinin bir kere adı çıktıktan sonra onun hakkındaki yaygın inanç artık kolay kolay düzelemez" anlamında kullanılan bir söz"Görmediniz mi, adını söyleyince herkes put kesiliyor." - A. H. Tanpınar
-
adı deliye çıkmak : deli olmadığı hâlde deli olarak tanınmak"Görmediniz mi, adını söyleyince herkes put kesiliyor." - A. H. Tanpınar
-
adı duyulmak : tanınmak, ünlenmek"Görmediniz mi, adını söyleyince herkes put kesiliyor." - A. H. Tanpınar
-
adı geçmek : anılmak, söz konusu olmak, ismi geçmek"Görmediniz mi, adını söyleyince herkes put kesiliyor." - A. H. Tanpınar
-
adı gibi bilmek : çok iyi bilmek"Görmediniz mi, adını söyleyince herkes put kesiliyor." - A. H. Tanpınar
-
adı kaldırılmak : anılmaz olmak, silinip gitmek"Görmediniz mi, adını söyleyince herkes put kesiliyor." - A. H. Tanpınar
-
adı kalmak : bir kimse veya bir şey öldükten, ortadan çekildikten sonra dillerde yalnız adı dolaşmak"Görmediniz mi, adını söyleyince herkes put kesiliyor." - A. H. Tanpınar
-
adı karışmak : kötü bir işle birinin ilgisi bulunduğu söylenilmek"Görmediniz mi, adını söyleyince herkes put kesiliyor." - A. H. Tanpınar
-
adı kötüye çıkmak : ünü kötü olarak yayılmak"Görmediniz mi, adını söyleyince herkes put kesiliyor." - A. H. Tanpınar
-
adı olmak : gereksiz, yersiz ünü olmak"Görmediniz mi, adını söyleyince herkes put kesiliyor." - A. H. Tanpınar
-
adı (bile) olmamak : değeri olmamak"Görmediniz mi, adını söyleyince herkes put kesiliyor." - A. H. Tanpınar
-
adı var : beklenilen, istenilen özelliklere sahip olmayan"Görmediniz mi, adını söyleyince herkes put kesiliyor." - A. H. Tanpınar
-
adını ağzına abdestle almak : bir kişiyi anarken çok saygılı davranmak"Görmediniz mi, adını söyleyince herkes put kesiliyor." - A. H. Tanpınar
-
adını ağzına almamak : dargınlık, kırgınlık, kızgınlık vb. sebeple bir kimseden söz etmemek"Görmediniz mi, adını söyleyince herkes put kesiliyor." - A. H. Tanpınar
-
adını anmak : birinden, bir şeyden söz etmek"Görmediniz mi, adını söyleyince herkes put kesiliyor." - A. H. Tanpınar
-
adını bağışlamak : kendi adını başka bir kimseye söylemek"Görmediniz mi, adını söyleyince herkes put kesiliyor." - A. H. Tanpınar
-
adını çıkarmak : kişi hakkında kötü bir niyetle asılsız söylentiler yaymak"Görmediniz mi, adını söyleyince herkes put kesiliyor." - A. H. Tanpınar
-
adını ...-ye çıkarmak : bir kişinin sahip olmadığı niteliklerle tanınmasına yol açmak"Görmediniz mi, adını söyleyince herkes put kesiliyor." - A. H. Tanpınar
-
adını koymak : karşılığını veya fiyatını kararlaştırmak"Görmediniz mi, adını söyleyince herkes put kesiliyor." - A. H. Tanpınar
-
adını kirletmek (veya lekelemek) : birinin adının kötüye çıkmasına yol açmak"Görmediniz mi, adını söyleyince herkes put kesiliyor." - A. H. Tanpınar
-
adını taşımak : birinin adıyla anılmak"Görmediniz mi, adını söyleyince herkes put kesiliyor." - A. H. Tanpınar
-
adını vermek : birinin adını söylemek"Görmediniz mi, adını söyleyince herkes put kesiliyor." - A. H. Tanpınar
